Ursula Philippotha van Raesfelt , een bijzonder vrouw
We schrijven het jaar 1721. Op 30 september van dat jaar – nu precies 300 jaar geleden – sterft Ursula Philippotha van Raesfelt op kasteel Middachten.
78 jaar daarvoor – in 1643 – is ze er ook geboren, als tweede van de drie kinderen van Reinier van Raesfelt, Heer van Middachten, en zijn tweede vrouw Margaretha van Leefdaal. Als Ursula’s vader in 1650 overlijdt, wordt haar oudere broer Willem, dan 8 jaar, Heer van Middachten. Hij sterft echter al na twee jaar en Ursula Philippotha is dan op 9-jarige leeftijd Erfdochter van Middachten. Haar moeder, Margaretha van Leefdaal, treedt na de dood van haar man op als Vrouwe van Middachten voor haar minderjarige kinderen totdat Ursula in 1666 trouwt met Godard van Reede. Godard is enige zoon en erfgenaam van Godard Adriaan van Reede, Heer van Amerongen en Margareta Turnor. Ursula en Godard trouwen in de Hervormde Kerk van Ellecom, hoewel haar familie – Van Raesfelt – Rooms Katholiek is gebleven na de Reformatie, die in Ellecom omstreeks 1590 plaatsvond.
In de loop van de jaren worden er veertien kinderen geboren, waarvan zes op kasteel Amerongen, drie in Den Haag, drie in Utrecht en twee op Middachten. Twee kinderen sterven jong. Alle kinderen worden hervormd gedoopt. In Den Haag en Utrecht bezit de familie huizen, waar het veiliger is tijdens het Rampjaar 1672 en de spannende tijden daarna. Dat blijkt als Kasteel Amerongen in 1673 wordt platgebrand door het zich terugtrekkende Franse leger en ook Kasteel Middachten forse schade oploopt.
Doordat haar man Godard zijn leven lang dient in het leger van Prins Willem III van Oranje, komt het beheer van het kasteel en de landerijen grotendeels op Ursula Philippotha neer. De opvoeding van de kinderen wordt gedeeltelijk verzorgd door schoonmoeder Margareta Turnor. Geregeld wonen er vijf kinderen op kasteel Amerongen, waar ze een protestantse opvoeding krijgen.
Op Middachten wordt nog een vork bewaard uit 1681. Op de voorzijde is het wapen Van Reede-Raesvelt gegraveerd. De vork is het restant van een set van 12 lepels en 12 vorken, de eerste die door Ursula is aangeschaft. In de 17de eeuw wordt het steeds minder gebruikelijk met de handen te eten, totdat de vork in de 18de eeuw geaccepteerd is ……
Ursula en Godard zijn nauw betrokken bij de Ellecomse kerk. Het onderhoud is voor hun rekening maar ze zorgen ook voor een nieuwe preekstoel, twee koperen lezenaars en een glas in loodraam met het wapen van Van Reede. Bovendien komt er omstreeks 1685 een nieuwe Gotische torenspits, in plaats van de lage Romaanse torenspits en in 1702 een uurwerk in de toren met een wijzerplaat.
Als Godard in 1703 sterft, wordt hij op Amerongen begraven. Zijn rouwbord komt in de kerk van Amerongen; hij was immers behalve Heer van Middachten ook Heer van Amerongen. Ursula echter, die na zijn dood liever op Middachten blijft wonen, is in Ellecom bijgezet en haar rouwbord hangt hier in de kerk. De andere drie rouwborden zijn voor twee van haar zonen, Reinard en Godard Adriaan, haar dochter Reiniera, kleinzoon Godard Adriaan en haar schoondochter Maria van Nassau Zuylestein.
Na dit alles is het mooi dat in De Steeg twee straten zijn genoemd naar Ursula Philippotha van Raesfelt en Godard van Reede.
Nettie Dekker en Elis Duringhof
>> Historie van Ellecom