Groot Bergstein

Landgoed en Herenhuis Groot Bergstein

Het herenhuis Bergstein, dat met de ‘Hof tho Ochten’ (of ‘Ughtend’), ‘Avegoor’ en de kerkomgeving vanaf 1750 twee eeuwen lang het gezicht bepaalde van Ellecom, stamde in een bescheidener vorm en hoedanigheid nog van voor 1700. 

In 1680 wordt een kleine hoeve beschreven, genaamd ’t Sluijters Camp van de Schot Jan Anderson, gehuwd met de Ellecomse Judith Aaltz, met een stal en een schuur, gelegen op de oostelijke heuvel aan de landwegnaar de Hof tho Ughtend (nu Selsweg).

In 1749 kocht de Amsterdamse joffer Johanna Corleva Teschemaker de hofstede ‘Sluyters Camp’ van de ervende kinderen. Zij liet de hoeve afbreken en op bestaande fundamenten een groot huis optrekken. Het huis werd in 1761 bij opbod verkocht aan Diederick Gijsbert Coenraed van Hasselt, controleur der Convoijen en Licenties en deed voornamelijk dienst als zomerverblijf. Bij het huwelijk in 1794 van diens kleindochter Catharina Zwanida met Maurits Johan van Löben Sels, heer van Spaensweert, koos het jonge echtpaar voor daadwerkelijke 

bewoning van het herenhuis. Na de Franse bezetting en inkwartiering had het huis sterk geleden en werd in 1811 gestart met een omvangrijke renovatie. Catharina Zwanida wist het landgoed uit te breiden door
aankoop van vele aangrenzende percelen. Als nieuwe eigenaar van de naastgelegen ‘Hof tho Ughtend’ werd de eigenaresse van Bergstein medegerechtigde in de toen nog belangrijke Marke van Spankeren, Dieren, Ellecom en vergrootte hun aanzien. 

Na de dood van Catharina in 1830 werd het huis tot 1850 vrijwel voortdurend verhuurd. Het huis werd aan erfgenaam Ernst von Löben Sels en echtgenote Swanida Sandrina Swaving toegewezen. 

In 1850 werd de verlaten hoeve Hof tho Ughtend afgebroken en werd begonnen met een vergroting van Bergstein tot landhuis. In 1852 vond er een grondruil plaats met Middachten, waardoor
Bergstein in het bezit kwam van een stuk grond, genaamd
‘De Beitel’, aan de overzijde van de Selsweg. In 1850 en 1853 verkocht hij grondstukken aan de huidige Kastanjelaan (dan nog een laan met iepen)  waaronder een zeer groot perceel aan ds. Van Rossum (Huize Ellichem).

Swanida Sandrina, inmiddels weduwe geworden, liet in 1870 op ‘de Beitel’ het huis ‘Klein Bergstein’ bouwen om familie dichtbij haar te laten wonen. Vanaf 1905 werd Bergstein intensief bewoond door de familie Taets van Amerongen en werd het in 1931 gekocht door het bankiersechtpaar Mees (van Mees en Hope). 

De Tweede Wereldoorlog zou uiteindelijk het lot bezegelen van dit eeuwenoude huis. Een V1 raket maakte in de nacht van 22 februari 1945 een einde aan de lange bestaansgeschiedenis van dit destijds fraaie monument in Ellecom. 

>> Historie van Ellecom